Wsie Parafii Cisna

BUK – DOŁŻYCA – HABKOWCE – KRZYWE – LISZNA – MAJDAN – PRZYSŁUP – ROZTOKI GÓRNE – SOLINKA – ŻUBRACZE

BUK

buk1

Buk

Nazwa wsi prawdopodobnie pochodzi od pojedynczego drzewa jako obiektu orientacyjnego albo od miejsca porośniętego buczyną. Pierwsza wzmianka o jej istnieniu pochodzi z 1552 roku jako wsi prywatnej lokowanej na prawie wołoskim w dobrach Balów z Hoczwi. Położona jest w dolnym biegu rzeki Solinki.

Wieś należała do klucza terczeńskiego i przez następne wieki jej dzieje były związane z losami Balów z Hoczwi. W 1770 roku klucz terczeński odziedziczył syn Salomei, córki Ignacego Bala – Piotr Krasznicki. Przed 1790 rokiem do co najmniej drugiej połowy XVIII wieku właścicielem Buka był Franciszek hr Łoś.

We wsi istniał młyn wodny, a w drugiej połowie XIX wieku tartak wodny oraz browar, który funkcjonował do I wojny światowej. Na terenie wsi znajduje się kamień zwany „wysokim”. Jak wieść niesie, kamień ten rósł i groził zniszczeniem całej wsi. Przestał on rosnąć dzięki temu, że księża odprawiali nad nim modlitwy.

lesnbuk1

Buk – leśniczówka

Według spisu z 1921 roku wieś zamieszkiwało 293 osoby w tym 278 osób narodowości rusińskiej, 15 osób narodowości polskiej. Według wyznania – 278 greko-katolików, 4 rzymsko-katolików i 11 osób wyznania mojżeszowego. W latach trzydziestych tego stulecia powierzchnia wsi wynosiła 1270 ha. Wieś zajmowała się rolnictwem, uprawiano: pszenicę, żyto, jęczmień, len, owies, konopie, ziemniaki, buraki, kapustę oraz wszelkie znane w tym czasie warzywa i owoce. Hodowano bydło i owce, które latem wypasano na wyznaczonych pastwiskach, a na zimę je sprzedawano. Mieszkańcy wsi zimą zajmowali się tkactwem, wielu ludzi emigrowało za chlebem do Ameryki. W latach międzywojennych istniała tu szkoła czteroklasowa.

Ważną rolę w dziejach wsi Buk odegrała rodzina Łuczków, mieszkająca tu co najmniej od dwustu lat. Mikołaj Łuczka pracował jako leśniczy w lasach tutejszego majątku. Jego syn Jerzy Łuczka objął po nim stanowisko leśniczego, a zarazem był on diakiem i prowadził kasę cerkiewną. Po wyzwoleniu na przełomie lat 1945-1946 został oskarżony o współpracę z UPA oraz kłusownictwo, aresztowany i skazany na śmierć. W 1947 roku rodzina Łuczków została zawiadomiona, że Jerzy Łuczka zmarł na serce.

W czasie trwania akcji „Wisła” wieś została wysiedlona i spalona. Przed wysiedleniem wieś zamieszkiwało 212 osób. Dopiero w latach sześćdziesiątych tego stulecia w opuszczonej dolinie leśnicy wybudowali małą osadę leśną. W 1982 roku wieś zamieszkiwało 50 osób.

DOŁŻYCA

dolpks1

Dołżyca – przystanek autobusowy

Swoją nazwę wieś wywodzi od słowa ukraińskiego „dołżyna”, po polsku „długość”. Pierwsza wzmianka o tej wsi leżącej u południowych stóp Łopiennika nad rzeką Solinką pochodzi z 1552 roku, jako lokowanej na prawie wołoskim przez Balów z Hoczwi. Według miejscowego przekazu pierwszymi osadnikami mieli być uciekinierzy z Rusi Halickiej, którzy schronili się tu przed najazdami tatarskimi i zbudowali tu gród, po którym została do dzisiaj nazwa „Horodek”. Wieś należała do klucza ciśniańskiego i przez następne wieki dzieliła losy Cisnej oraz jej właścicieli.

W 1785 roku liczba mieszkańców wsi wynosiła 163 osoby w tym: 150 greko-katolików, 8 rzymsko-katolików oraz 5 osób wyznania mojżeszowego.

W 1868 roku powierzchnia wsi wynosiła 1075 ha w tym lasów 533 ha. Grunty chłopskie obejmowały ziemi ornej – 227,3 ha, łąk i ogrodów – 106,5 ha, pastwisk – 188,8 ha oraz lasów 1,73 ha. Uprawiano: żyto, owies, jęczmień, len, konopie, ziemniaki i inne w małych ilościach. Hodowano owce, jałówki, woły i byczki. Latem je wypasano na pastwiskach a jesienią pędzono je na jarmark do Lutowisk.

Jeszcze w latach trzydziestych były słynne opowieści o rozbójniku Ołeksie Dowboszu. Jedna z tych opowieści mówi, że Dowbosz miał dwunastu ludzi i gdy wojsko zrobiło na nich obławę, zebrali swoje skarby do dwóch beczek i zakopali pod szczytem Łopiennika. miejsce oznaczyli sadząc drzewko kaliny, a sami uszli w stronę Sambora i Drohobycza. Ludzie Dowbosza rozproszyli się, prawdopodobnie zginęli, bo żaden ze zbójników nie wrócił po zakopane skarby. W latach trzydziestych szukano tego złota, ale nie znaleziono.

lesndol1

Dołżyca – leśniczówka

Panny z Dołżycy musiały być wysoko cenione, bo jak w żadnej z sąsiednich wsi, był tu znaczny procent małżeństw z kawalerami „zewnątrz” – z Buka, Cisnej, Jabłonek, Habkowiec. Kołonic, Krzywego, Lisznej, Łopienki, Maniowa, Mchawy, Przysłupia, Ruskiego, ze Słowacji, Smerka, Solinki, Strubowisk oraz Szczerbanówki.

W 1934 roku w Dołżycy i okolicznych wsiach prowadzili badania etnograficzne pracownicy Uniwersytetu Lwowskiego, dr Jan Falkowski oraz dr Bazyli Pasznicki. W rok później opublikowali swoje spostrzeżenia w książce zatytułowanej „Na pograniczu Łemkowsko-Bojkowskim”. Między innymi spisali oni potrawy spożywane w czasie codziennych posiłków. W Dołżycy spożywano: „obiad” – godz. 8.00 – kapusta, chleb, pęczak, czyr owsiany, żytni lub jęczmienny, „połudenok” – godz. 12.00 – to samo tylko na zimno. „Weczera” – godz. 19.00 – 20.00 – gotowane ziemniaki, mleko. W niedzielę i święta dodatkowo spożywano pierogi z ziemniakami, maczankę, mięso wołowe i owcze.

W 1936 roku wybudowano przez wieś bitą drogę, każdy z 425 mieszkańców musiał odpracować swoją normę. Gdy wybuchła wojna w 1939 roku we wsi było 65 domów, istniała szkoła czteroklasowa, cerkiew, karczma, kuźnia, sklepy oraz funkcjonował stelmach i bednarz. Do 31 maja 1945 roku wysiedlono na Ukrainę 41 osób, pozostałą część mieszkańców wysiedlono wiosną 1947 roku na ziemie zachodnie.

We wsi pozostała tylko jedna rodzina i trzy domy, reszta została spalona. Dopiero w latach sześćdziesiątych zaczęto się ponownie osiedlać. Obecnie (1998) Dołżyca liczy 92 osoby i należy do sołectwa Cisna. Ludność wsi zajmuje się rolnictwem, turystyką i pracą w leśnictwie. Funkcjonują: ośrodki wypoczynkowe, restauracja „Solinka”, tartaki, leśnictwo, warsztat napraw samochodów.

HABKOWCE

Nazwa wywodzi się od słownictwa staropolskiego i ukraińskiego: „chapaty”, po polsku „łapac”. Wieś położona jest u stóp przełęczy między Cisną a Jabłonkami, przy starym trakcie węgierskim.

Etymologia nazwy oraz położenie wsi sugeruje, że założono ją w celach strażniczych na przełomie XIII – XIV w., jej mieszkańcy kontrolowali ruch na szlaku handlowym. Powtórna lokalizacja wsi na prawie wołoskim nastąpiła pomiędzy 1577 a 1589 rokiem. W tym czasie teren ten należał do rodu Balów z Hoczwi i wchodził w skład klucza ciśniańskiego. Wieś Habkowce w następnych stuleciach podzieliła losy innych wsi tego klucza.

W 1785 roku liczba mieszkańców wsi wynosiła 122 osoby, 120 osób wyznania greko-katolickiego, 2 osoby wyznania rzymsko-katolickiego. Istniała cerkiew zbudowana w typie zachodniołemkowskim z wieżą mieszczącą dwa dzwony, był młyn wodny, kołodziej oraz handel wyrobami tytoniowymi. Przy spisie w 1921 roku podano 142 osoby wyznania greko-katolickiego narodowości rusińskiej.

W okresie międzywojennym we wsi mieszkały trzy rodziny szlachty zagrodowej. Powierzchnia wsi wynosiła 564 ha. W 1938 roku wieś liczy 211 mieszkańców a w 1945 roku 145 mieszkańców. W 1946 wszyscy mieszkańcy zostali wysiedleni na Ukrainę a zabudowania zostały spalone przez sotnię „Bira”. W latach sześćdziesiątych powstało kilka zabudowań związanych z leśnictwem. Wieś należy do sołectwa Cisna.

Obecnie liczy 27 osób, które żyją z pracy w leśnictwie. We wsi jest leśniczówka Leśnictwa Habkowce.

KRZYWE

lesnk1

Krzywe – leśniczówka

Nazwa wywodzi się od polskiego „krzywe” lub ukraińskiego „krywe”. Wieś położona jest nad potokiem Dołżyckim, prawym dopływem Solinki, lokowana na prawie wołoskim w dobrach rodu Balów z Hoczwi. Najstarsza wzmianka o jej istnieniu pochodzi z 1552 roku. Aż do połowy XX wieku wchodziła w skład klucza ciśniańskiego i była związana z losami jego właściciela. W 1868 roku powierzchnia wsi wynosiła 1075 ha w tym 760,8 ha lasów. Grunty chłopskie obejmowały: ziemi ornej – 114,5 ha, łąk i ogrodów – 87,5 ha, pastwisk – 97,8 ha, lasów – 23,6 ha. W 1869 roku wieś zamieszkiwało 191 osób wyznania greko-katolickiego, przez pewien czas (brak dokładnej daty) istniała szkoła, uczył w niej diak Piotr Pliszka. W 1847 roku liczyła 14 uczniów.

W 1936 roku wieś zamieszkiwało 210 osób. Był budynek szkolny, drewniany, kryty blachą, mieścił 4 sale lekcyjne. W czasie okupacji niemieckiej szkołę obsługiwało dwie nauczycielki, uczęszczało do niej 60 uczniów.

W XIX i XX wieku we wsi mieszkało kilku malarzy cerkiewnych z rodu Pawlikowskich. Wieś miała cerkiew, młyn wodny, karczmę, leśniczówkę i murarza. W latach 1900 – 1904 wybudowano odcinek kolejki wąskotorowej prowadzący z Majdanu do Kalnicy. W 1938 roku wieś liczyła 232 mieszkańców.

W czasie akcji „Wisła” w dniach 28 kwietnia – 10 maja 1947 roku według relacji mieszkańców wsi połowę ludności wysiedlono na Ukrainę, pozostałych na ziemie zachodnie, a wieś spaliło Wojsko Polskie. Po 1947 roku w górnej części wsi powstało kilka nowych zabudowań.

Obecnie wieś liczy 49 mieszkańców, zajmujących się rolnictwem, pracą w lesie, oprócz odcinka kolejki z tamtych czasów nie pozostało nic. We wsi jest leśniczówka Leśnictwa Krzywe. Wieś należy do sołectwa Przysłup.

LISZNA

lisz1

Liszna

Nazwa wsi pochodzi bądź ze staropolszczyzny: „lech” – zagon, grzęda, bądź z ukraińskiego: „liska” – leszczyna. Wieś położona nad potokiem Roztoczka przy jego ujściu do rzeki Solinki. Po raz pierwszy wymieniona jest w 1552 pod nazwą Ruszinów jako osada założona na prawie wołoskim w dobrach Balów z Hoczwi. Ze spisu w 1567 roku dowiadujemy się, że we wsi jest młyn i jeden łan należący do kniazia. Wieś w czasie swych dziejów dzieliła losy górskiej części dóbr hoczewskich – klucza ciśniańskiego.

W 1868 roku powierzchnia wsi wynosiła 1758,2 ha w tym 1411, l ha lasów. Grunty chłopskie obejmowały: 100,7 ha ziemi ornej , 120,8 ha łąk i ogrodów, 73,1 ha pastwisk, 11,5 ha lasów. W tym czasie wieś zamieszkiwało około 190 osób. W 1880 roku istniała szkoła jednoklasowa. W latach 1935-1936 wybudowano szkołę czteroklasową, która funkcjonowała do końca okupacji hitlerowskiej.

W latach międzywojennych w Lisznej była filia posterunku straży granicznej z Cisnej, gajówka, fryzjer, kuźnia, masarz, szewc, murarz, stelmach, bednarz oraz trzy sklepy spożywcze i jeden z artykułami tytoniowymi. W 1921 roku Lisznę zamieszkiwało 201 osób, 168 greko-katolików, 26 rzymsko-katolików, 7 osób wyznania mojżeszowego.

liszdyb1

Liszna – Dybasiówka

Przy spisie narodowość rusińską podało 168 osób, polską 32, niemiecka 1 osoba. Mieszkańcy wsi wyjeżdżali na zarobek do Ameryki.

W 1946 roku większość ludności została wysiedlona na Ukrainę. W ramach akcji „Wisła” w kwietniu 1947 roku wysiedlono pozostałych mieszkańców, a wojsko spaliło domy. Pozostało tylko dwa domy w Majdanie Liszniańskim, w tym dom rodziny Wierzbickich, która odgrywała ważną role w życiu wsi.

W latach sześćdziesiątych za sprawą leśników wieś powoli się rozwija. Wybudowano osiedle robotnicze dla 20 rodzin, leśniczówkę, gajówkę, hotel robotniczy lasów państwowych.

W 1982 roku Liszna liczyła 97 mieszkańców. Od kilkunastu lat istnieje gospodarstwo agrotechniczne z hodowlą konia polskiego oraz pensjonat „Magda” oraz kilka gospodarstw.

Obecnie wieś liczy 123 osoby, należy do sołectwa Żubracze.

MAJDAN

m1

Majdan – stacja kolejki

Przysiółek wsi Liszna, leży w widłach rzeki Solinki i potoku Roztoczka. Nazwa pochodzi z tureckiego „mejdan”, co oznacza plac we wsi lub obozie wojskowym. Do 1947 roku nie stanowił samodzielnej osady. Powstał zapewne na początku XIX wieku w związku z budową huty i kuźnic żelaza. Huta działała jednak tylko do 1844 roku.

W latach 1890-1898 wybudowano kolejkę wąskotorową łączącą Majdan z Nowym Łupkowem. W Majdanie przy placu, na który ściągano drewno wybudowano dwa tartaki parowe i stację kolejki. Powstała też osada robotników tartacznych i kolejowych. Stan ten trwał do wybuchu II wojny światowej. W czasie wojny kolejka była użytkowana przez Niemców.

Latem 1949 roku w czasie walk zniszczono wiele mostów, przepustów oraz część torowiska, jednak pod koniec roku przystąpiono do rejestracji zniszczeń i odbudowy kolejki. Do 1953 roku kolejka była pod zarządem PKP, następnie przejęło ją przedsiębiorstwo transportu leśnego w Przemyślu, a od 1958 roku oddział transportu leśnego w Sanoku.

kolm1

Majdan – przejazd kolejowy

W 1979 roku utworzono mały skansen kolejki wąskotorowej w Majdanie. Był on jednak dewastowany przez turystów i w 1991 roku eksponaty skansenu (wysłużone wagony i lokomotywy) przewieziono do muzeum kolei wąskotorowych w Sochaczewie. 30 listopada 1994 roku kolejka wąskotorowa została wyłączona z eksploatacji. Aby doprowadzić do ponownego uruchomienia kolejki w celach turystycznych powstała specjalna fundacja, jednak dopiero w 1997 roku udało się uruchomić odcinek Majdan – Przysłup.

Po 1947 wybudowano kilka baraków dla robotników budujących drogi leśne, robotników leśnych oraz prowadzących przebudowę torowiska kolejki. Na prawym brzegu Solinki, naprzeciw stacji, wzniesiono kilka murowanych budynków dla rodzin pracowniczych zatrudnionych przy obsłudze kolejki.

W 1982 roku Majdan liczył 85 osób, zaś obecnie Majdan zamieszkuje 74 osoby i funkcjonuje sklep spożywczy. Wieś należy do sołectwa Żubracze.

PRZYSŁUP

kosp1

Przysłup – widok na kościół filialny

Nazwa wsi pochodzi od słowa rumuńskiego „prislop”, co oznacza przełęcz łączącą dwa równoległe grzbiety górskie.

Wieś położona u źródeł Potoku Dołżyckiego, prawego dopływu rzeki Solinki. Z istniejących dokumentów wynika, że powstała po 1543 roku, lokowana na prawie wołoskim w dobrach Balów z Hoczwi. Od początku istnienia aż do 1939 należała do klucza ciśniańskiego. W 1868 roku powierzchnia wsi wynosiła 828 ha, w tym 614,l ha lasów. Grunty chłopskie obejmowały 90,9 ha ziemi ornej, 75,4 ha łąk i ogrodów, 28,2 ha pastwisk. W 1869 roku ludność wsi wynosiła 132 osoby. Losy wsi były związane z losami innych wsi wchodzących w skład klucza ciśniańskiego.

W 1904 roku przez wieś wybudowano tory kolejki wąskotorowej relacji Majdan – Kalnica. W okresie I wojny światowej wieś nie została zniszczona. W 1921 roku wieś zamieszkiwało 159 osób, przy spisie ludności w tym roku podano 153 osoby narodowości rusińskiej, 9 osób narodowości polskiej.

kolp1

Przysłup – stacja kolejki

W latach międzywojennych w Przysłupiu uprawiano ziemię, hodowano bydło, konie, świnie. Odżywiano się głównie ziemniakami, kapustą kiszoną, plackami owsianymi, barszczem czerwonym i białym, pierogami, chlebem żytnim, mlekiem, roślinami strączkowymi a latem jagodami i grzybami. Porą zimową wyrabiano płótno na potrzeby własne.

W 1939 roku we wsi było 36 budynków i mieszkało 264 osoby. Szkoły w Przysłupiu nie było. Dzieci uczęszczały do szkoły w Strzebowiskach, którą zbudowali wspólnie mieszkańcy Przysłupia i Strzebowisk.

W tym okresie we wsi były: młyn wodny, dwie olejarnie, karczma, dwie kuźnie, posterunek straży granicznej oraz rzemieślnicy: cieśla, stolarz, stelmach. W 1944 roku władze wytypowały 215 osób do przesiedlenia Ukrainę. Wiosną 1946 roku na Ukrainę wysiedlono 25 rodzin, pozostałych mieszkańców wysiedlono w ramach akcji „Wisła”.

Podobnie jak w innych wsiach tego regionu w latach sześćdziesiątych powstało kilka domów osadniczych i leśnych. W 1982 roku wieś liczyła 72 mieszkańców, obecnie wieś zamieszkuje 83 osoby. Mieszkańcy utrzymują się z pracy w lesie, rolnictwa i turystyki. Wieś jest siedzibą sołectwa.

ROZTOKI GÓRNE

lesnrozt1

Roztoki Górne – leśniczówka

Nazwa pochodzi od polskiego „roz(s)toka” lub ukraińskiego „roztoka”, co oznacza miejsce, z którego rozchodzą się wąwozy, potoki, doliny, drogi. Wieś położona w paśmie granicznym nad potokiem Roztoka, wcześniej zwanym Leszna, prawym dopływem rzeki Solinka.

Wieś królewska (przywilej na jej lokacje wydał starosta sanocki Mikołaj Cikowski), lokowana w 1559 roku na prawie wołoskim u podnóża przełęczy, przez którą wiódł szlak handlowy i wojskowy południe – północ (tzw. węgierski). Od 1602 roku wieś znalazła się wśród wydzielonego niegrodowego starostwa krośnieńskiego. Rejestr poborowy z 1618 roku wymienia dwa i pół łana w użytkowaniu kmieci, trzy ćwierci łana puste, cztery łany należą do kniazia i młyn.

Wieś pełniła typowe w tym czasie funkcje: strażniczą i obronną na granicy i ważnym szlaku handlowym. W 1686 roku banda węgierskich tołhajów wymordowała osadników a wieś spaliła. Dopiero w czasie zaboru austriackiego pojawiają się nowi osadnicy.

Na początku XIX wieku administracja austriacka zdecydowała że Roztoki będą przysiółkiem wsi Solinka. W 1852 roku wieś liczyła 14 domów i młyn. Do 1914 roku istniała tu placówka celna, tartak parowy i karczma.

W 1910 roku wieś zamieszkiwało 109 osób, zaś w okresie międzywojennym oraz w czasie okupacji 119 osób i znajdowało się tu przejście graniczne. Po drugiej wojnie światowej wszyscy mieszkańcy zostali wysiedleni na Ukrainę a domy uległy zniszczeniu. Do 1993 roku funkcjonowała tu placówka WOP.

Obecnie jest to typowa osada leśników ze schroniskiem turystycznym i leśniczówką. Należy do sołectwa Żubracze i zamieszkuje ją 9 osób.

SOLINKA

 Nazwa wsi pochodzi od nazwy rzeki Solinki, która z kolei pochodzi od polskiego „solanka” lub ukraińskiego „sołynka”, co oznacza, że źródło lub potok zawiera rozpuszczoną sól kamienną. Wieś królewska, założona pomiędzy 1549 a 1553 rokiem w pasie granicznym po obu stronach górnego biegu Solinki. Lokowana na prawie wołoskim, wchodziła w skład sanockiego starostwa grodowego. Z lustracji dóbr królewskich dokonanej w 1565 dowiadujemy się, że starostą sanockim w tym czasie był Piotr Zborowski, a w Solince był kniaź i dwóch kmieci. W 1573 roku starostą sanockim został Jerzy Mniszech. Rodzina Mniszchów wywodząca się z Czech doprowadziła do tego, że w 1602 roku król podpisuje wydzielenie ze starostwa sanockiego niegrodowego starostwa krośnieńskiego, które objęło również Solinkę.

Z lustracji dóbr królewskich dokonanej w 1616 roku wiemy, że w Solince obrabianych jest 24,5 łana, zaś w 1665 roku obrabiano tu tylko 1 łan. Upadek wsi spowodował najazd Jerzego Rakoczego. W 1686 roku na wieś napadła banda tołhajów węgierskich a zrabowany dobytek oszacowano na 800 zł. W 1771 roku we wsi znów obrabiano 29 i 3/4 łana. W 1730 roku wieś zamieszkiwało 312 osób.

W czasie zaboru austriackiego ziemie starostwa krośnieńskiego weszły w skład dóbr kameralnych stanowiących własność rządu austriackiego. Władze austriackie te dobra sprzedawały prywatnym właścicielom. Około 1830 roku wieś Solinkę kupił Filip Reisenbach. Następnie wieś miała kilku właścicieli, by w 1895 roku trafić w ręce żydowskiej rodziny Rappaport z Wiednia, która użytkowała majątek w Solince do 1939 roku. W latach trzydziestych we wsi żyło 12 rodzin bogatych i 4 rodziny bezrolnych, około 65 rodzin posiadało przeciętnie 4-12 morgów ziemi. Funkcjonowała cerkiew, szkoła, leśniczówka, spółdzielnia wiejska, kolejka wąskotorowa, wyszynk trunków, sklep spożywczy oraz handel wyrobami tytoniowymi.

Ciekawą lekturę stanowi kwestionariusz w sprawie badań środowiska, sporządzony w 1936 roku na zlecenie inspektora szkolnego w Sanoku przez miejscową nauczycielkę – Malę Procykową. Z niego dowiadujemy się, że ludność wsi zajmuje się rolnictwem. Ze zwierząt domowych hodują: konie, krowy, woły, mniej kozy i owce oraz nierogaciznę. Ze zbóż sieją owies i żyto oraz uprawiają ziemniaki, brukiew i marchew. Jedzą: ziemniaki, kapustę, barszcz, maczankę, kluski, brukiew i marchew gotowane z mlekiem. Domy w 50% kurne, pielęgnacja ciała – żadna, organizacje społeczne – żadne. Niepochlebny to opis wsi, jest on jednak tendencyjny i odnosi się do wielu wsi tego regionu. Zawiera tak wiele szczegółów że warto się z nim zapoznać.

Podczas spisu w 1921 roku wieś zamieszkiwało 521 osób, w tym 491 greko-katolików, 4 rzymsko-katolików i 26 osób wyznania mojżeszowego. Narodowość podało: rusińską 491 osób i polską 30 osób. W 1938 roku we wsi mieszkało 436 osób. Od 1944 roku do połowy 1946 roku na Ukrainę wysiedlono 268 osób, a w ramach akcji „Wisła” 169 osób. Po wysiedleniu wieś została pusta. Obecnie w Solince znajduje się osada leśna składająca się z trzech budynków, mieszka w nich 13 osoby, należy do sołectwa Żubracze. Leśnictwo Solinka należy do Nadleśnictwa Cisna.

ŻUBRACZE

lesnzubr1

Żubracze – leśniczówka

Nazwa wsi wywodzi się od ukraińskiego słowa „zubr” (żubr). Wieś położona u stóp Hyrlatej nad rzeką Solinką, lokowana na prawie wołoskim, po raz pierwszy wymieniana jest w 1552 roku jako wieś należąca do klucza hoczewskiego w dobrach Balów z Hoczwi. W rodzinie Balów pozostaje do drugiej połowy XVIII wieku kiedy to córka Ignacego Bala, Salomea, wnosi w wianie swe dobra Stanisławowi Krasznickiemu. W 1837 roku Kraszniccy sprzedają majątek w Żubraczym Kazimierzowi Józefowi Turowskiemu (1813 – 1874), poecie, publicyście, działaczowi społecznemu, twórcy i wydawcy „Biblioteki Polskiej”. Gdy w 1854 roku pożar strawił zabudowania dworskie, zrujnowany poeta zamieszkał z rodziną w Sanoku.

W 1868 roku powierzchnia wsi wynosiła: 1062 ha, w tym grunty chłopskie 414,4 ha. Wieś w rękach rodziny Turowskich pozostała do około 1890 roku. W tym czasie w Żubraczem istniała potasznia, która zakończyła swój żywot po wybudowaniu kolejki wąskotorowej, młyn wodny i tartak. W 1890 roku wieś liczyła 240 mieszkańców. W okresie międzywojennym we wsi nie było drogi bitej. W latach trzydziestych majątek w Żubraczem nabył Władysław książę Gedroyc. Jego córka Jadwiga wyszła za mąż za Marka Kociatkiewicza (dyplomowany handlowiec, urzędnik bankowy). Kociatkiewiczowie byli ostatnimi właścicielami majątku w Żubraczem, mieli piękny, nowy, murowany dwór. W 1921 roku Żubracze liczyło 244 mieszkańców, narodowość rusińską podało 155 osób a polską 89 osób, wyznanie greko-katolickie podało 193 osoby, rzymsko-katolickie 37 osób oraz mojżeszowe 14 osób.

W 1938 roku we wsi było 72 domy zamieszkałe przez 259 osób, istniała cerkiew, młyn wodny, kolejka wąskotorowa, handel wyrobami tytoniowymi, gajówka, kowal (Cygan) oraz jednoklasowa szkoła, w której jedyną nauczycielką była Maria Dziubanówna. Podczas okupacji niemieckiej przez Żubracze przebiegała trasa kuriersko – sztafetowa „Las”. Właścicielka majątku Jadwiga Kociatkiewiczowa „Renia” udzielała schronienia kurierom. Szlak używany był do marca 1942 roku.

W 1946 roku siłą wysiedlono na Ukrainę 62 rodziny, a w ramach akcji „Wisła” wysiedlono pozostałą część ludności a wojsko spaliło wieś.

Początkiem lat sześćdziesiątych wieś zaczęła się odbudowywać za sprawą leśników i osadników. W tym czasie w Żubraczym działała szkoła podstawowa czteroklasowa, w której nauczycielką była Maria Warawa z domu Dziubanówna, sklep spożywczy, leśniczówka, kółko rolnicze. W 1982 roku wieś liczyła 123 mieszkańców.

Obecnie Żubracze liczy 128 osób, jest siedzibą sołectwa, w skład którego wchodzą wsie: Liszna, Majdan, Roztoki Górne, Solinka.